ข้อสังเกต: ภัยแฝงในศรัทธา: เมื่อการลอยแพผู้แสวงบุญสะท้อนเงาแชร์ลูกโซ่?

อุสตาซอับดุชชะกูรฺ บินชาฟิอีย์ (อับดุลสุโก ดินอะ)

     ด้วยพระนามของอัลลอฮฺผู้ทรงเมตตากรุณาปรานีเสมอ ขอความสันติและความจำเริญแด่ศาสนทูตมุฮัมมัด ผู้เจริญรอยตามท่านและสุขสวัสดีผู้อ่านทุกท่าน

(Shukur2003@yahoo.co.uk)

     ในห้วงเวลาที่หัวใจของผู้ศรัทธาใฝ่หาการเดินทางสู่แผ่นดินศักดิ์สิทธิ์เพื่อประกอบพิธีฮัจญ์และอุมเราะห์ ความหวังอันบริสุทธิ์กลับถูกคุกคามด้วยกลโกงของผู้ประกอบการบางราย ที่ไม่เพียงสร้างความเสียหายทางการเงิน แต่ยังบั่นทอนศรัทธาและความฝันของผู้แสวงบุญ

      กรณีการ “ลอยแพ” ผู้แสวงบุญ ที่เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า สะท้อนให้เห็นถึงรูปแบบการดำเนินธุรกิจที่สุ่มเสี่ยง และมีลักษณะคล้ายคลึงกับ “แชร์ลูกโซ่” อย่างน่าตกใจ

กรณีศึกษาและผลกระทบที่เกิดขึ้น

     ผู้เขียนได้ไปประชุมสัมมนาในซาอุดีอาระเบียระหว่างวันที่ 8–21 ตุลาคม 2568 ผู้เขียนได้มีโอกาสไปทำอุมเราะห์และพบปะกับผู้ประกอบการและ “แซะห์” ทั้งรายใหญ่และรายย่อยในวงการฮัจญ์และอุมเราะห์ โดยส่วนใหญ่แล้วการเดินทางของผู้แสวงบุญเป็นไปอย่างราบรื่น แม้จะมีปัญหาเล็กน้อยด้านการเดินทาง ที่พัก หรืออาหาร แต่ก็สามารถจัดการได้เรียบร้อย ทว่า ข่าวคราวการลอยแพผู้แสวงบุญอุมเราะห์นับร้อยชีวิต โดยเจ้าของบริษัท (แซะห์ใหญ่) ล่องหนจนถูกออกหมายเรียก ก็เป็นภาพสะท้อนที่ไม่อาจมองข้าม

     สิ่งที่หลายคนอาจไม่ทราบคือ ความเดือดร้อนที่ตกอยู่กับ “แซะห์เล็กๆ” ผู้ซึ่งเป็นด่านหน้าในการสร้างความเชื่อมั่นและศรัทธาจากชาวบ้าน หลายคนต้องแบกรับภาระทางการเงินหลายล้านบาทเพื่อรับผิดชอบต่อผู้แสวงบุญที่ตนแนะนำไป

บางรายถึงกับกล่าวว่า

“เราทำกับบริษัทนี้มาหลายครั้งแล้ว ให้เครดิตดีมาก ล่อให้เราตายใจ ติดเบ็ด สุดท้ายครั้งนี้ลอยแพ”

ถ้อยคำเหล่านี้ตอกย้ำถึงความเสียหายที่ลุกลามเป็นวงกว้าง ไม่ใช่แค่กับผู้แสวงบุญโดยตรง แต่ยังรวมถึงผู้ประกอบการรายย่อยที่ขาดความสุจริต

การเชื่อมโยงกับ “แชร์ลูกโซ่”: กลโกงที่อาศัยศรัทธา

     แม้การจัดทัวร์ฮัจญ์/อุมเราะห์ไม่ใช่แชร์ลูกโซ่โดยตรง แต่การดำเนินงานของบริษัทที่มีปัญหาบางแห่งกลับมีกลไกที่คล้ายคลึงกันอย่างยิ่ง โดยเฉพาะในด้านการบริหารจัดการทางการเงิน:

• ใช้เงินคนใหม่จ่ายคนเก่า (Ponzi Scheme):
  บริษัทที่มีเจตนาทุจริตหรือมีการบริหารการเงินที่ผิดพลาดอย่างรุนแรง มักนำเงินค่าทัวร์ที่ได้รับจากผู้แสวงบุญกลุ่มใหม่ ไปหมุนเวียนเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดการเดินทางและที่พักของกลุ่มเก่าที่เดินทางไปก่อนหน้า

• ขาดสภาพคล่องและการจัดการที่ล้มเหลว:
  เมื่อจำนวนผู้แสวงบุญเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว หรือเมื่อมีปัจจัยภายนอกที่ไม่คาดฝันเข้ามากระทบ (เช่น ค่าใช้จ่ายในซาอุดีอาระเบียที่สูงขึ้น หรือปัญหาการขอวีซ่า) เงินที่ได้จากกลุ่มใหม่จะไม่เพียงพอต่อการจ่ายให้กลุ่มเก่า หรือไม่สามารถครอบคลุมค่าใช้จ่ายจริงทั้งหมดได้

• การขายเกินจริงและการระดมเงินเร่งด่วน:
  บริษัทอาจเสนอแพ็กเกจในราคาที่ต่ำกว่าต้นทุนจริงอย่างมาก หรือให้คำมั่นสัญญาเรื่องคุณภาพบริการที่หรูหราเกินจริง เพื่อดึงดูดผู้แสวงบุญจำนวนมากให้รีบสมัครและชำระเงินล่วงหน้า การมุ่งเน้นระดมเงินจำนวนมากในเวลาอันสั้นนี้ มักบ่งบอกถึงการขาดเงินทุนสำรอง และเมื่อถึงกำหนดที่ต้องชำระค่าใช้จ่ายจริงในต่างประเทศ บริษัทก็จะไม่สามารถดำเนินการต่อได้

• ผลลัพธ์: การลอยแพ:
  ผู้แสวงบุญที่จ่ายเงินไปในช่วงท้ายสุด หรือกลุ่มที่ถึงกำหนดเดินทางในรอบที่บริษัทไม่มีเงินเพียงพอ จะต้องกลายเป็นเหยื่อ ถูกทอดทิ้งไว้ ณ สนามบิน หรือในระหว่างประกอบพิธีโดยไม่ได้รับการดูแลตามที่ตกลงไว้

ความเสียหายที่ประเมินค่ามิได้

     การลอยแพนี้ไม่เพียงสร้างความเสียหายทางการเงินอย่างมหาศาล ซึ่งบ่อยครั้งเป็นเงินเก็บทั้งชีวิตของผู้แสวงบุญ แต่ยังสร้างบาดแผลลึกในจิตใจและศรัทธา พวกเขาสูญเสียโอกาสอันศักดิ์สิทธิ์ในการประกอบพิธีสำคัญทางศาสนาอิสลาม ซึ่งเป็นความปรารถนาสูงสุดของผู้ศรัทธาหลายคน

บทสรุป: ปกป้องศรัทธาจากภัยแฝง

     การลอยแพผู้แสวงบุญที่ดำเนินไปในลักษณะคล้ายแชร์ลูกโซ่ เป็นการเตือนให้สังคมตระหนักถึงความสำคัญของการเลือกผู้ประกอบการที่น่าเชื่อถือ มีประวัติการทำงานที่โปร่งใส และมีการบริหารจัดการทางการเงินที่มั่นคง

     ผู้แสวงบุญควรศึกษาข้อมูลอย่างรอบคอบ ไม่หลงเชื่อแพ็กเกจที่ราคาต่ำเกินจริง และไม่ควรโอนอ่อนไปกับคำสัญญาที่หรูหราเกินความเป็นจริง เพื่อปกป้องทั้งทรัพย์สินและความตั้งใจอันบริสุทธิ์จากการถูกฉวยโอกาส

หมายเหตุ:
อ่านบทความผู้เขียนก่อนหน้านี้เรื่อง
อย่าปล่อยให้ซ้ำรอย “ลอยแพผู้แสวงบุญ” ท่ามกลางไฟใต้: ปัญหาและทางออก
http://spmcnews.com/?p=53969