“มะกอซิด อัช-ชะรีอะฮ์” เส้นทางสู่ดุลยภาพของเยาวชน ในฐานะ “เราะห์มะตัน ลิล-อาละมีน”

อุสตาซอับดุชชะกูรฺ บินชาฟิอีย์ (อับดุลสุโก ดินอะ)

ด้วยพระนามของอัลลอฮฺผู้ทรงเมตตากรุณาปรานีเสมอ ขอความสันติและความจำเริญแด่ศาสนทูตมุฮัมมัด ผู้เจริญรอยตามท่านและสุขสวัสดีผู้อ่านทุกท่าน

     ในพิธีเปิด Youth Synergy Chiangmai 2025 ที่เพิ่งจัดขึ้น ณ จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อ 8 ธันวาคม 2568 ได้นำเสนอประเด็นเชิงลึกที่น่าสนใจอย่างยิ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการบรรยายของ ดาโต๊ะ เชค ฮุสเซ็น ยี ซึ่งผสานแนวคิดของ ศรัทธา วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี เข้ากับหลักการทางศาสนาอิสลามคือ มะกอซิด อัช-ชะรีอะฮ์ (Maqasid al-Shari’ah) หรือ หลักเจตนารมณ์แห่งกฏหมายอิสลาม จุดมุ่งหมายแห่งกฎหมายอิสลาม เพื่อวางแนวทางให้มุสลิมชนสามารถดำรงอยู่ได้อย่างสมดุลในสังคมพหุวัฒนธรรม และนัยสำคัญของหลักการเหล่านี้ต่อเยาวชนในยุคปัจจุบัน

มะกอซิด อัช-ชะรีอะฮ์: เสาหลักแห่งประโยชน์สุขสากล
     มะกอซิด อัช-ชะรีอะฮ์ หรือแปลเป็นไทยคือ หลักเจตนารมณ์แห่งกฏหมายอิสลาม คือเป้าหมายหลักที่บทบัญญัติอิสลามมีอยู่เพื่อธำรงไว้ซึ่งผลประโยชน์ (มัศละฮะฮ์) และปัดเป่าความเสียหาย (มัฟสะดะฮ์) ให้แก่มนุษยชาติทุกคน โดยมีหลักการพื้นฐาน 5 ประการ (อัล-มะกอซิด อัด-ด่อรูรียะฮ์) ซึ่งเป็นรากฐานที่มั่นคงในการสร้างสังคมที่ยุติธรรมและยั่งยืน:
• การธำรงไว้ซึ่งศาสนา (Hifz al-Din): การให้เสรีภาพในการนับถือและปฏิบัติศาสนา
• การธำรงไว้ซึ่งชีวิต (Hifz al-Nafs): การคุ้มครองชีวิตและสุขภาพของทุกคน
• การธำรงไว้ซึ่งสติปัญญา (Hifz al-‘Aql): การส่งเสริมการศึกษา การคิดวิเคราะห์ และการปกป้องจิตใจ
• การธำรงไว้ซึ่งวงศ์ตระกูล/เผ่าพันธุ์ (Hifz al-Nasl): การรักษาความมั่นคงของครอบครัวและจริยธรรม
• การธำรงไว้ซึ่งทรัพย์สิน (Hifz al-Mal): การจัดการทรัพย์สินอย่างยุติธรรมและห้ามการทุจริต

     หลักการทั้งห้านี้มีความเป็นสากลอย่างมาก และเป็นเครื่องมือที่สามารถนำมาใช้ในการวิเคราะห์และแก้ไขปัญหาสังคมในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม สิทธิมนุษยชน หรือความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ

Rahmatan lil-Alamin: ความเมตตาต่อสากลโลกที่เป็นเจตนารมณ์สูงสุด
     แนวคิด เราะห์มะตัน ลิล-อาละมีน (Rahmatan lil-Alamin) ซึ่งแปลว่า “ความเมตตาแก่สากลโลก” เป็นเป้าหมายสูงสุดและเป็นแก่นแท้ของศาสนาอิสลาม การที่ศาสดามุฮัมมัดถูกส่งมาเพื่อเป็น “ความเมตตาแก่สากลโลก” นั้น หมายความว่าทุกบทบัญญัติ (ชะรีอะฮ์) และทุกการกระทำที่สืบเนื่องมาจากศรัทธา ต้องมุ่งเน้นการสร้างสันติสุข ความยุติธรรม และประโยชน์สุขที่ครอบคลุมต่อทุกสรรพสิ่ง ไม่จำกัดเชื้อชาติ ศาสนา หรือเผ่าพันธุ์

• การบูรณาหรือการผสาน Maqasid สู่ Rahmatan lil-Alamin
  • Maqasid คือเครื่องมือ: การบรรลุเป้าหมายทั้ง 5 ประการของมะกอซิด เป็น กรอบการปฏิบัติ ที่ทำให้เกิดความเมตตาในชีวิตจริง ตัวอย่างเช่น การคุ้มครองชีวิต (Hifz al-Nafs) เป็นการแสดงออกถึงความเมตตาขั้นพื้นฐานที่สุดต่อเพื่อนมนุษย์
  • สร้างดุลยภาพ: ดาโต๊ะ เชค ฮุสเซ็น ยี ชี้ให้เห็นว่า การที่มุสลิมชนจะดำรงอยู่ได้อย่าง สมดุลและสร้างสรรค์ ในสังคมพหุวัฒนธรรมได้นั้น ต้องใช้หลัก Maqasid ในการพิจารณาว่า การปฏิบัติใดจะส่งผลดีต่อชีวิตและสติปัญญาของพวกเขามากที่สุด โดยไม่ขัดต่อหลักการพื้นฐานของศาสนา และในขณะเดียวกันก็เป็น ความเมตตา ต่อเพื่อนร่วมสังคม (Rahmatan lil-Alamin) ด้วย

เยาวชน: ผู้ขับเคลื่อน “ศรัทธา วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี” สู่การปฏิบัติ
     ดังนั้นเยาวชนสามารถใช้ความศรัทธาอย่างแรงกล้าเป็นฐานที่มั่นคงในหัวจิตหัวใจ โดยมี วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ในการขับเคลื่อนอนาคตร่วมของเยาวชนในเอเชีย-แปซิฟิก
• ศรัทธา ให้เข็มทิศทางจริยธรรมที่มาจาก Maqasid
• วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เป็น เครื่องมือ ที่เยาวชนต้องใช้เพื่อบรรลุผลประโยชน์ตามหลัก Maqasid (เช่น การใช้เทคโนโลยีเพื่อส่งเสริมการศึกษา Hifz al-Aql หรือการพัฒนานวัตกรรมด้านสุขภาพ Hifz al-Nafs)

     ดังนั้น เวที Youth Synergy Chiangmai 2025 จึงเป็นมากกว่าการประชุม แต่เป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญในการกระตุ้นให้เยาวชนนำหลักการอันเป็นสากลอย่าง มะกอซิด อัช-ชะรีอะฮ์ มาเป็นแนวทางในการใช้เทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์อย่างมีจริยธรรม เพื่อร่วมกันสร้าง อนาคตที่ครอบคลุม ซึ่งสะท้อนถึงเจตนารมณ์แห่ง ความเมตตาแก่สากลโลก (Rahmatan lil-Alamin) อย่างแท้จริง

ร่วมติดตามความเคลื่อนไหว: #RISAEPCHIANGMAI2025 #YMAT2025 #TMSA2025
https://www.facebook.com/share/v/17rNtVt1jd/?mibextid=wwXIfr