สันติภาพกับสองมหาอำนาจ: ภูมิรัฐศาสตร์ใหม่ในสมการผลประโยชน์ไทย-สหรัฐฯ-จีน

อุสตาซอับดุชชะกูรฺ บินชาฟิอีย์ (อับดุลสุโก ดินอะ) Shukur2003@yahoo.co.uk
ด้วยพระนามของอัลลอฮฺผู้ทรงเมตตาปรานีเสมอ มวลการสรรเสริญมอบแด่อัลลอฮฺผู้ทรงอภิบาลแห่งสากลโลก ขอความสันติสุขแด่ทุกท่าน

     สถานการณ์ความขัดแย้งชายแดนไทย-กัมพูชาจากกรณี “ทุ่นระเบิดใหม่” ที่ภูมะเขือ ได้ก้าวข้ามประเด็นทวิภาคีไปสู่เวทีโลกอย่างเต็มตัว ด้วยการเข้าแทรกแซงอย่างเปิดเผยของสหรัฐอเมริกาและท่าทีที่ระมัดระวังของจีน สะท้อนภาพ “ภูมิรัฐศาสตร์ใหม่” ที่ความมั่นคงและการค้าถูกนำมาผูกรวมกันอย่างแยกไม่ออก

จุดยืนที่เด็ดขาดของไทย: “ระงับ” ปฏิญญาเรียกร้องความรับผิดชอบ

นายอนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรี ได้ใช้การหารือทางโทรศัพท์กับประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ และนายกรัฐมนตรีอันวาร์ อิบราฮิม แห่งมาเลเซีย เพื่อแสดงจุดยืนที่เข้มงวดของไทย

• ยืนยันการละเมิด: ไทยยืนยันจากการตรวจสอบของผู้สังเกตการณ์หลายประเทศว่า ทุ่นระเบิดทั้งสี่ทุ่นเป็น ทุ่นระเบิดใหม่ ที่ถูกลักลอบวางในพื้นที่ไทยหลังการลงนาม “ปฏิญญาร่วมกัวลาลัมเปอร์” (26 ต.ค. 68) ซึ่งถือเป็นการละเมิดข้อตกลงอย่างร้ายแรง
• เงื่อนไขการเดินหน้า: รัฐบาลไทยประกาศ ระงับการดำเนินการ ภายใต้ปฏิญญาฯ ทันที จนกว่ากัมพูชาจะ ยอมรับผิด ว่าละเมิดเงื่อนไข และต้องมี คำแถลงขอโทษ ต่อประชาชนชาวไทยจากเหตุการณ์ที่ทำให้ทหารไทยบาดเจ็บและสูญเสียอวัยวะ
• ข้อเรียกร้องหลัก: ไทยเรียกร้องให้ผู้นำทั้งสองประเทศ (สหรัฐฯ-มาเลเซีย) แจ้งไปยังนายกฯ ฮุน มาเนต ให้เคารพและปฏิบัติตามข้อตกลง และต้อง เปิดพื้นที่ 13 แห่ง โดย ไม่ขัดขวาง ให้กองทัพไทยดำเนินการเก็บกู้ทุ่นระเบิดเพื่อความปลอดภัยของประชาชน

     ท่าทีนี้เป็นการเลือก “ผลประโยชน์ทางการเมืองภายในและอำนาจต่อรองในระยะสั้น” โดยใช้ความเด็ดขาดในการปกป้องอธิปไตยเพื่อสร้างความเชื่อมั่นจากสาธารณชน

การทูตแบบธุรกรรมของทรัมป์: ความมั่นคงแลกการค้า

การเข้ามามีบทบาทของสหรัฐฯ ถูกมองว่าเป็น “การทูตแบบธุรกรรม” (Transactional Diplomacy) ที่ใช้ประเด็นความมั่นคงเป็นอำนาจต่อรองทางการค้าอย่างชัดเจน

• ข้อเสนอ “ลดภาษี”: ประธานาธิบดีทรัมป์เสนอว่า หากไทยสามารถจัดการเก็บกู้ทุ่นระเบิดได้อย่างรวดเร็ว โดยกัมพูชาไม่ขัดขวาง สหรัฐฯ จะ พิจารณาลดอัตราภาษีนำเข้า ให้กับไทยมากกว่าเดิม
• ปฏิกิริยาของไทย: กระทรวงการต่างประเทศแสดงความ ผิดหวัง ต่อท่าทีของรองผู้แทนการค้าสหรัฐฯ ที่ประกาศระงับการเจรจาลดภาษีชั่วคราว โดยไทยยืนยันว่า ต้องแยกประเด็นความมั่นคง (ไทย-กัมพูชา) ออกจากประเด็นการค้า (ไทย-สหรัฐฯ) และจะเดินหน้าเจรจาการค้าเสรีต่อไป

ท่าทีของทรัมป์ยังถูกวิเคราะห์ว่ามุ่ง ต้านอิทธิพลจีน ในอาเซียน และใช้การไกล่เกลี่ยเป็น เครื่องมือสร้างผลงานทางการทูต

จีน: ยืนยัน “วิถีอาเซียน” และการปรับสมดุลของไทย

ในขณะที่สหรัฐฯ ใช้การแทรกแซงแบบมีเงื่อนไข จีนวางตัวในฐานะ “มิตรและประเทศเพื่อนบ้าน” โดยเน้นการแก้ปัญหาในกรอบภูมิภาค

• ท่าทีจีน: โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีนเรียกร้องให้ไทยและกัมพูชา ยับยั้งชั่งใจ และใช้ กลไกทวิภาคี รวมถึงการหารืออย่างเป็นมิตร เพื่อหาทางออก ซึ่งเป็นการสนับสนุน “วิถีอาเซียน” และเป็นการ ปฏิเสธการแทรกแซงจากประเทศที่สาม
• ยุทธศาสตร์ “เป็นกลางเชิงปฏิบัติ”: การที่นายกฯ อนุทินเดินทางไปจีนแม้เกิดวิกฤตชายแดน นักวิเคราะห์มองว่าไทยกำลังใช้ยุทธศาสตร์ “การปรับสมดุล” (Strategic Balancing/Hedging) เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นทางเศรษฐกิจ และลดการพึ่งพาตะวันตก

มาเลเซีย: กู้ศรัทธาในฐานะ “ผู้อำนวยความสะดวก”

นายกรัฐมนตรีอันวาร์ อิบราฮิม ในฐานะประธานอาเซียนและผู้อำนวยความสะดวกในปฏิญญาฯ กำลังเผชิญ “วิกฤตศรัทธา” จากข้อมูลที่คลาดเคลื่อน

• บทบาทการกอบกู้: อันวาร์เร่งสร้างความเชื่อมั่นด้วยการโทรศัพท์ประสานงานกับผู้นำทั้งสองฝ่าย และใช้การเข้ามาของทรัมป์เป็น เครื่องมือกดดัน ให้การเจรจาเดินหน้า
• มุ่งเน้นอาเซียน: มาเลเซียรับปากจะออกเอกสารในนามประธานอาเซียน เพื่อย้ำให้คู่ขัดแย้งปฏิบัติตามเงื่อนไขอย่างเคร่งครัด โดยจะ คำนึงข้อเสนอไทย เพื่อให้กระบวนการสันติภาพเดินหน้าต่อภายใต้กรอบอาเซียน

บทสรุป: ความท้าทายในการรักษาสมดุล

วิกฤตทุ่นระเบิดชายแดนกลายเป็นจุดตัดของผลประโยชน์ระดับโลก ซึ่งไทยต้องเผชิญความท้าทายสำคัญ

• การทูตที่ซับซ้อน: ไทยต้องปกป้องอธิปไตยต่อกัมพูชา พร้อมเจรจากับสหรัฐฯ เพื่อรักษาผลประโยชน์ทางการค้า โดยยืนยันที่จะแยกประเด็นความมั่นคงกับการค้าออกจากกัน
• ทางแยกอาเซียน: เงื่อนไขที่เข้มงวดต่อกัมพูชาอาจทำให้สันติภาพตามปฏิญญาเดิม “ปิดประตูตาย” และสร้างภาพว่าไทยไร้ความยืดหยุ่นบนเวทีอาเซียน
• สมดุลอำนาจ: ไทยพยายามสร้างความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับจีน ควบคู่กับการเป็นพันธมิตรสหรัฐฯ ซึ่งสะท้อนนโยบาย “การเป็นกลางอย่างมีพลวัต” ที่ยึด ผลประโยชน์แห่งชาติ เป็นสำคัญ

 12,703 total views,  2 views today