อดีตจะนะ เคยเป็นเมืองอู่ข้าวอู่น้ำ

โดย..มูฮัมมัด ล่าเม๊าะ

ถ้านั่ง รถจากจะนะข้ามทางรถไฟไปไปทางทิศใต้​ผ่านตำบลนาหว้า​ ป่าชิง​ ท่าหมอไทร​คู​แค​ ขุนตัดหวาย​ จนถึงเขตรอยต่อกับอำเภอนาทวี​ สองข้างทางจะเป็นพื้นที่ปลูกข้าวได้ดี​ และมีข้าวพันธุ์พื้นเมืองหลายสายพันธ์ุที่ทนต่อสภาพน้ำท่วม​ ให้ผลผลิตดี​กินอร่อย​ คือ

#ข้าวนาดอน​คือจะปลูกที่สูงสักหน่อย​เป็นข้าวที่ต้องการน้ำน้อย​มี​บางคนเรียกว่าข้าวเบา​เช่น #ข้าวหอมจำปา​ ใช้ระยะเวลาไม่นานนุ่มมาก​กลิ่นหอมมีกลิ่นหอมดอกจำปา​ปัจจุบันเหลือน้อย​ #ข้าวลูกปลา​ จะปลูกมากแถวตำบลป่าชิง​ เป็นข้าวที่หุ่งขึ้นหม้อ​ นุ่มแม้จะเย็นก็ตาม​ ปัจจุบันถูกเลือกให้เป็นสินค้าโอท็อปไปแล้ว​นอกจากนี้ก็มีประเภทข้าวลูกพญา​ ข้าวกลาย

#ข้าวนาลึกคือ​ ข้าวที่ปลูกในนาลึก​ มีอายุนาน​ทนต่อสภาพน้ำท่วม​ ต้องการน้ำมาก​เช่น​ #ข้าวนางนารถ​ #ข้าวรวงงาม​ #ข้าวโป๊ะหมอ​ #ข้าวลูกพญา​ #ข้าวเล็บนก​ ให้้ผลิตดี​รวงดกมากเหมาะกับการปลูในพื้นที่น้ำท่วม

ส่วนนี้เป็นพื้นที่ราบลุ่มมีลำคลองสายกระจายน้ำไปทั่วพื่นที่โดยเฉพาะด้านตะวันออกของถนนจะมีแม่น้ำสำคัญคือแม่น้ำสะกอมถ้าเรียกตามปลายน้ำหรือแม่น้ำนาทวี​ถ้าเรียกตามต้นน้ำ

แม่น้ำสายนี้ไหล่ผ่านตำบลท่าหมอไทร
ตำบลคู​ ​ออกสู่ทะเลที่บ้านปากบางสะกอม​หมู่4 ตำบลสะกอม​ อำเภอจะนะ​และอำเภอเทพา​

ในพื้นที่ตำบลคู​จะมีพื้นทำนาที่กว้างใหญ่มาก​ เป็นพันไร่พื้นที่​ตั้งแต่ขุนตัดหวาย​ ​คู​ ท่าหมอไทร​เป็นพื้นที่อุดมสมบูณ์มาก​ เป็นพื้นที่ราบลุ่ม​ น่าจะเรียกมันว่า #หลุ่มน้ำดอนเหรียง

ในอดีตชาวตำบลคู​ แค ท่าหมอไทรและขุนตัดหวาย​ มีการทำนาเป็นอาชีพหลัก​ สมัยที่ผู้เขียนยังเด็ก​ จำได้ว่าข้าวในนาบริเวณดอนเหรียง ลำต้นข้าวจะโตสมบูรณ์​ต้นสูงร่วงใหญ่เมล็ดโต​ เวลาจะเก็บต้องใช้ไม้เหยียบให้ต่ำลงเพื่อจะได้เก็บถึง​ เพราะเก็บคน​บางที่มีการ​ลงแชเก็บข้าว​บาวคนเรียกว่า​ #ลงซอเก็บข้าว​สนุกสนาน​มีการเลี้ยงลอดช่อง​บางที่หนุ่มก็จีบกันตอนเก็บข้าวนี่แหละ​

ช่วงฤดูเก็บข้าวนี้​ พอตะวันคล้อย​ เด็กๆก็จะพากันไปวางว่าวไปปล่อยว่าให้เล่นลมแล้วผูกไว้ที่หัวคันนา​ แล้วลงไปช่วยเก็บข้าวกับพ่อกับแม่​ บางคนเดินไปในป่าซังข้าวมองไม่เห็นเพราะซังข้าวมันสูงมาก​ บางคนก็หักต้นซังมาทำปีเป่าหว้าๆหว่า

บางคนปล่อยไว้แรมคืนก็มี​ บางคืนจะได้ยินเสียแอกว่า​ดัง​ หว้างงง.. ทั้งใหญ่เสียงเล็กไพเราะไปอีกแบบ​ บางคืนลมอ่อนหรือหวน​ว่าวตกพอสว่างเด็กๆก็จะออกเดินตามหาว่าว

กลับมาต่อเรื่องนา​ บางป้อง(แปลง)​จะมีน้ำเหลือยังแห้งไม่หมด​ผู้เขียนมักจะลงไปเอาโคลนมาทำคันวิดน้ำพอแห้งจับปลา​ เรียกว่า​#ปลาน้ำแห้ง​ก่อนจะกลับก็ไปเดินดูแร้วที่ดักนกลงกินปลาน้ำแห้งได้นกมาแกงคั้วป่นใบดีปลีอร่อยมากๆพอตอนเช้าก็รีบตื้นเดินลุยน้ำค้างตามใบหญ้า​เพื่อไปดูแร้วอีก​ เพราะนกตะออกหากินตอนเช้า​ และตอนเย็นก่อนกลับสู่รังนอน

ผู้เขียนจะพูดถึงข้าวเหนี่ยวสักหน่อย​ โดยเฉพาะข้าวเหนียวดำเพราะเป็นอาหารที่ชอบมากๆ​ ส่วนมากเขาจะไม่ทำในที่นา​ จะทำกันในพื้นที่ที่เป็นที่ป่า​ตามควน​ เขาพูดกันว่า​#ทำไร่เหนียวดำ​ เมื่อมีการแผ้วถางป่าปลูกยาง​เขามีการเผ่าป่าทำไร่ปลูกเหนียวดำ​ ซึ่งราคาแพงมากกว่าข้าวเหนียวขาว เวลากินจะรู้สึกเป็นยางคล้ายกับการกินข้าวใหม่​ แต่ไม่ใช่​ข้าวใหม่​ รสชาติอร่อย​ มีส่วนช่วยในระบายได้ดีอีกด้วย

คำว่า​#ข้าวใหม่ปลามัน​ น่าจะมาจากวิถีชีวิตของชาวนา​เพราะสมัยก่อนหลังฤดูเก็บเกี่ยวชาวนามักจะหุ่งข้าวใหม่ที่เพิ่งเก็บมาจากท้องนา​ ขณะเดียวกันตามทุ่งนามันไม่ได้แห้งขอดเหมือนสมัยนี้เลย ฤดูเก็บข้่่าวก็จับปลาที่มีในนาที่มีน้ำขังอยู่​บ้างแต่ไม่มากนัก​บางแห่งก็จับปลาได้เลย บางแห่งก็ต้องวิดน้ำออกก่อนถึงจะจับปลาได้เวาข้าวออกรวงปลาจะกินดอกข้าว​กิน​พวกแมลง​ สาหร่าย​ และพืชน้ำหลากหลายชนิด​ ทำให้รสชาติ​ มีความมันเป็นพิเศษ​เมื่อชาวนาจับมาทำเป็นอาหารกินกับข้าวใหม่ๆ​ก็อร่อยกินแล้วอยากกินอีก​กินแล้วไม่อยากเลิก​ คงจะเป็นที่มาของคำโบราณที่ว่าข้าวใหม่ปลามัน​​ คำนี้จะนำมาเปรียบเปรยกับกับคู่บ่าวสาวที่แต่งงานกันใหม่ๆว่า​ช่วง​#ข้าวใหม่ปลามัน

ข้ามทางรถไฟไปแล้วยังมีอีกหลายอย่างเช่นดินแดนส้มจุก​ จากทุ่งนาที่กว้างใหญ่ปัจจุบัน​ กลายเป็นนาร้าง​ บางส่วนก็กลายสภาพเป็นสวนยาง​

 899 total views,  2 views today