Kitab Bahrul Mazi:น่าจะเป็นผลงานภาษามลายู(อักษรยาวี)ที่คิดว่ายิ่งใหญ่ด้านวิชาการที่สุด

อุสตาซอับดุชชะกูรฺ บินชาฟิอีย์ (อับดุลสุโก ดินอะ) Shukur2003@yahoo.co.uk
ด้วยพระนามของอัลลอฮฺผู้ทรงเมตตาปรานีเสมอ มวลการสรรเสริญมอบแด่อัลลอฮฺผู้ทรงอภิบาลแห่งสากลโลก ขอความสันติสุขแด่ศาสนทูตมุฮัมมัด ผู้เจริญรอยตามท่านและสุขสวัสดีผู้อ่านทุกท่าน

Kitab Bahrul Mazi เป็นหนังสืออธิบายหะดีษภาษามลายูอักษรยาวีสำนวนคลาสิค หรืออดีตที่ผู้เขียน(มีหนึ่งชุดและเคยอ่าน)คิดว่าน่าจะเป็นผลงานวิชาการด้านการประพันธ์ภาษามลายูอักษรยาวีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในเรื่องความยาว ความมากของเนื้อหา โดย มี ด้วยกัน 22 เล่ม แต่ละเล่ม มีประมาณไม่ต่ำกว่า 220 หน้า ดังนั้นทั้งหมด ประมาณ เกือบ 5,000 หน้า

หนังสือเล่มนี้มีชื่อเต็มว่า “Bahrul Mazi li Syarh Mutkhtasar Sahihit Tarmizi “ประพันธ์โดย Syeikh Muhammad Idris al-Marbawi ( เกิด 10 พฤษภาคม ค.ศ.1896 เสียชีวิต 13 ตุลาคม ค.ศ.1989 )
ปราชญ์อิสลามศึกษาคนมลายูชาวมาเลเซียจากรัฐเปอร์ลิส แต่เกิดที่เมืองมักกะฮฺประเทศซาอุดีอาระเบีย เคยประพันธ์พจนานุกรมภาษาอาหรับ-มลายูอักษรยาวี ที่ผู้เรียนในอดีตไม่เพียงเฉพาะมุสลิมชายแดนภาคใต้ และมาเลเซียเท่านั้น  แม้แต่ประเทศไทยที่มาศึกษาสถาบันสอนศาสนาที่ชายแดนภาคใต้ต้องมีเป็นคู่ประกอบการเรียนหนังสือศาสนาภาษาอาหรับ(รวมทั้งผู้เขียน)

สำหรับหนังสือ “Kitab Bahrul Mazi” เป็นหนังสือวิชาหะดีษที่แปลและอธิบาย หนังสือSunan Turmizi ซึ่งอิมาม Turmizi รวบรวมวัจนะศาสดา
มีทั้งหมด 22 เล่ม (ประมาณเกือบ 5,000 หน้า)มีเนื้อหาบทเรียนสำคัญพอสรุปดังนี้
เล่มที่1 เรื่องความสะอาด มีทั้งหมด 126 หะดีษ และมีทั้งหมด 591 กรณีศึกษา
เล่มที่2 เรื่องการละหมาด มีทั้งหมด 138 หะดีษและ454 กรณีศึกษา
เล่มที่3 เรื่องการละหมาด (ต่อ)มีทั้งหมด 161 หะดีษและ 558 กรณีศึกษา
เล่มที่4 เรื่องการละหมาด(ต่อ)และซะกาต (ศาสนทาน)มีทั้งหมด 115 หะดีษและ 519 กรณีศึกษา
เล่ม 5 เรื่องการถือศีลอด มีทั้งหมด 110 หะดีษ และ 473 กรณีศึกษา
เล่มที่ 6 เรื่องฮัจญ์ มีทั้งหมด 108 หะดีษและ 453 กรณีศึกษา
เล่ม7 เรื่องอุมเราะห์และญินายาต (อาชญากรรม)มีทั้งหมด 114 หะดีษ และ 483 กรณีศึกษา
เล่ม 8 เรื่องญินายาต(ต่อ)และการแต่งงาน มีทั้งหมด 99 หะดีษ และ 330 กรณีศึกษา
เล่ม9 เรื่องการหย้า และการค้าขาย มีทั้งหมด 117 หะดีษ 226 กรณีศึกษา
เล่ม 10 เรื่องการค้าขาย(ต่อ) มีทั้งหมด 110 หะดีษ และ 259 กรณีศึกษา
เล่ม 11 เรื่องการกุรบาน การบนบานและการสาบาน มีทั้งหมด 151 หะดีษและ 486 กรณีศึกษา
เล่ม 12 เรื่องสงครามญิฮาด การแต่งกายและ อาหาร มีทั้งหมด 170 หะดีษและ 353 กรณีศึกษา
เล่ม13 เรื่องเครื่องดื่ม การตอบแทนบุญคุณ และการสร้างสัมพันธไมตรีต่อกัน มีทั้งหมด 152 หะดีษและ 472 กรณีศึกษา
เล่ม14 เรื่องการสัมพันธไมตรีต่อกัน(ต่อ) การรักษาโรค การแบ่งมรดก การเคารพภักดีต่อผู้นำ การให้และการกำหนดสภาวะการณ์ มีทั้งหมด 138 หะดีษ และ 395 กรณีศึกษา
เล่ม15 เรื่อง ความวุ่นวาย การทำนายฝันและการเป็นพยานมีทั้งหมด 105 หะดีษและ 301 กรณีศึกษา
เล่ม 16 เรื่องการปฏิญาณตน ความฝัน พยานและความสมถะ มีทั้งหมด 128 หะดีษและ 237 กรณีศึกษา
เล่ม17 เรื่อง คุณลักษณะของวันสิ้นโลก ความอ่อนโยนของหัวใจ และเคร่งครัด(الورع)
มีทั้งหมด 100 หะดีษและ 210 กรณีศึกษา
เล่ม 18 เรื่อง คุณลักษณะสวรรค์ นรกและความศรัทธา มีทั้งหมด 109 หะดีษและ 210 กรณีศึกษา
เล่ม 19 เรื่องความรู้และการขออนุญาต มีทั้งหมด 148 หะดีษ และ 266 กรณีศึกษา
เล่ม 20 เรื่องมารยาทต่างๆและผลบุญของอัลกุรอาน มีทั้งหมด 127 หะดีษ และ 311 กรณีศึกษา
เล่ม21 เรื่องการอรรถธิบายคัมภีร์อัลกุรอาน มีทั้งหมด 92 หะดีษและ 335 กรณีศึกษา
เล่ม 22 เรื่องการอรรถาธิบายอัลกุรอานส่วนหนึ่งของซูเราะห์มาดานียะห์ มีทั้งหมด 95 หะดีษ และ 351 กรณีศึกษา
الحمدلله
หนังสือเล่มนี้ประพันธ์เสร็จ วันที่ 2 เดือนยามาดิลอาเคร ปีฮ.ศ.1376 ตรงกับวันที่ 10 ธันวาคม ค.ศ.1955

สรุปความจาก
https://www.facebook.com/pustakapjaq/
โปรดดูต้นฉบับภาษามลายูเพื่อตรวจสอบความถูกต้อง ดังนี้

Koleksi Pustaka Jawi Al-Qedahi

Kitab Bahrul Mazi li Syarh Mutkhtasar Sahihit Tarmizi
Karya Syeikh Muhammad Idris al-Marbawi.
Terbitan Mathba‘ah Mustafa al-Baby al-Halaby wa Auladuhu (Mesir).

Ianya adalah Terjemahan Sahih Tarmizi secara lengkap berserta syarahnya, dan yang pertama dilaksanakan dalam bahasa Melayu oleh Syeikh Muhammad Idris al-Marbawi, yang lebih kita kenali dengan susunan Qamus al-Marbawinya.

Terbitan Mathba‘ah Mustafa al-Baby al-Halaby wa Auladuhu (Mesir), mula pada tahun 1353H/ 1935M hingga jilid lengkap siap sepenuhnya pada tahun 1377H/ 1957M, juga antara edisi terbitan terawal Bahrul Mazi, yang masih kekal bertulisan jawi Melayu sepenuhnya.
_______

Perbicaraan setiap jilid (22 Jilid) dalam kitab Bahrul Mazi adalah berikut :

– Jilid 1 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 227 halaman. Menerangkan bicara bersuci dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 126 hadis dan 591 masalah.

– Jilid 2 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 232 halaman. Menerangkan bicara sembahyang dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 138 hadis dan 454 masalah.

– Jilid 3 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 240 halaman. Menerangkan bicara sembahyang dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 161 hadis dan 558 masalah.

– Jilid 4 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 232 halaman. Menerangkan bicara sembahyang; zakat dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 115 hadis dan 519 masalah.

– Jilid 5: Tanpa menyebut tarikh. Tebal 208 halaman. Menerangkan bicara puasa dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 110 hadis dan 473 masalah.

– Jilid 6: Tanpa menyebut tarikh. Tebal 224 halaman. Menerangkan bicara haji dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 108 hadis dan 458 masalah.

– Jilid 7 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 224 halaman. Menerangkan bicara umrah dan jenayah. Terdiri daripada 114 hadis dan 483 masalah.

– Jilid 8 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 224 halaman. Menerangkan baki bab-bab jenayah dan membicarakan Kitabun Nikah. Terdiri daripada 99 hadis dan 330 masalah.

– Jilid 9 : Tarikh selesai menulis malam Rabu, 29 Syawal 1357 H di rumah berdekatan Universiti Al-Azhar, Kaherah, Mesir. Tebal 224 halaman. Menerangkan bab-bab talak, li’an dan jual beli. Terdiri daripada 117 hadis dan 226 masalah.

– Jilid 10 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 228 halaman. Menerangkan baki bab-bab jualan, bab-bab kadi, diat dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 180 hadis dan 259 masalah.

– Jilid 11 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 224 halaman. Menerangkan korban, nazar-nazar, sumpah-sumpah, perjalanan Nabi dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 151 hadis dan 486 masalah.

– Jilid 12: Tanpa menyebut tarikh. Tebal 232 halaman. Menerangkan perang sabil, pakaian, makanan dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 170 hadis dan 353 masalah.

– Jilid 13 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 224 halaman. Menerangkan minum-minuman, kebaktian, perhubungan rahim dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 152 hadis dan 472 masalah.

– Jilid 14 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 224 halaman. Melengkapi atas baki bab-bab perhubungan rahim, perubatan, faraid, wala’, hibah, qadar dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 138 hadis dan 395 masalah.

– Jilid 15 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 248 halaman. Melengkapi bab-bab huru-hara, ta’bir mimpi dan saksi-saksi. Terdiri dari 105 hadis dan 301 masalah.

– Jilid 16 : Tarikh akhir Bab ar-Ru‘ya dan mengiringi bab-bab syahadah. Selesai malam Rabu, 21 Ramadan 1359 H/1940 M. Melengkapi atas bab-bab mimpi, saksi-saksi dan zuhud. Terdiri daripada 128 hadis dan 237 masalah.

– Jilid 17 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 232 halaman. Melengkapi atas bab-bab sifat kiamat; pelembut hati, wara’ dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 100 hadis dan 210 masalah.

– Jilid 18 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 228 halaman. Melengkapi atas bab-bab sifat syurga, neraka, iman dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 109 hadis dan 210 masalah.

– Jilid 19 : Tanpa menyebut tarikh. Tebal 228 halaman. Melengkapi atas bab-bab ilmu, minta izin dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 148 hadis dan 266 masalah.

– Jilid 20 : Tarikh dicatat oleh pengarangnya, katanya: “”Telah selesai hamba daripada menulis dan mengarangkan juzuk yang kedua puluh ini dengan kurnia Allah SWT kemudian daripada tergendala mengarangnya 16 tahun. Iaitu mula perang Inggeris dengan Jerman dan Jepun dan Itali pada tahun 1949, dan sudah juzuk ini pada malam Rabu 25 Ramadan dan 1373 bersamaan 18 Mei 1955.” Melengkapi atas baki bab-bab adab, misal-misal, bab-bab pahala Quran dan barang yang takluk dengannya. Terdiri daripada 127 hadis dan 311 masalah.

– Jilid 21 : Mulai penulisan pada hari Khamis, 26 Syaaban 1374 H/19 Mei 1955 M, dan diselesaikan pada 25 Rabiulakhir 1376 H/10 Disember 1955 M. Tebal 255 halaman. Melengkapi atas segala bab tafsir. Terdiri daripada 92 hadis dan 335 masalah.

– Jilid 22 : Dimulai 25 Rabiulakhir 1376 H/10 Disember 1955 M, dan selesai pada malam 2 Jamadilakhir 1377 H/24 Disember 1957 M. Tebal 242 halaman. Melengkapi atas tafsir setengah-setengah ayat di dalam surah al-Maidah dan lain-lainnya. Terdiri daripada 95 hadis dan 351 masalah.

Tulisan asal diambil dan disunting dari FB Khazanah Fathaniyah

#PustakaJawiAlQedahi
#KaryaUlamaNusantara
#KaryaUlamaMelayu
#KitabJawi
#BahasaJawi

 3,874 total views,  2 views today