มหาอุทกภัยหาดใหญ่: ภารกิจการจัดการศพมุสลิมเชิงบูรณาการในภาวะวิกฤต

กรณีศึกษาการจัดตั้ง “ศูนย์ประสานงานช่วยเหลือผู้ประสบอุทกภัย 2568” ของคณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัดสงขลา (กอจ.สงขลา) สอดคล้องกับหลักวิชาการโลกมุสลิม
โดย: อุสตาซอับดุชชะกูรฺ บินชาฟิอีย์ (อับดุลสุโก ดินอะ)

ด้วยพระนามของอัลลอฮฺผู้ทรงเมตตากรุณาปรานีเสมอ ขอความสันติและความจำเริญแด่ศาสนทูตมุฮัมมัด ผู้เจริญรอยตามท่านและสุขสวัสดีผู้อ่านทุกท่าน

     การจัดตั้ง “ศูนย์ประสานงานช่วยเหลือผู้ประสบอุทกภัย 2568” ของคณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัดสงขลา (กอจ.สงขลา) ซึ่งมีภารกิจหลักในการจัดการศพมุสลิมตามหลักการศาสนาอิสลามในสถานการณ์มหาอุทกภัยหาดใหญ่ และเสนอแนวทางเชิงวิชาการเพื่อบูรณาการหลักชะรีอะฮ์เข้ากับข้อกำหนดด้านสาธารณสุขและกฎหมายไทย

กรณีศึกษา: กอจ.สงขลา และ “ศูนย์ประสานงานฯ 2568”
     เมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2568 กอจ.สงขลาได้จัดตั้ง “ศูนย์ประสานงานช่วยเหลือผู้ประสบอุทกภัย 2568” โดยมีมติเน้นภารกิจสำคัญที่สุดคือ “การจัดการศพ” ผู้เสียชีวิตที่เป็นมุสลิมจากเหตุการณ์น้ำท่วม เพื่อให้การดำเนินการสอดคล้องกับหลักการศาสนาอิสลามได้อย่างถูกต้องและทันท่วงทีในภาวะฉุกเฉิน

     อ.อับดุลหาลีม ล่าเต๊ะ เลขานุการและโฆษกศูนย์ฯ ได้ยืนยันว่า ภารกิจเร่งด่วนคือการอำนวยความสะดวกและประสานงานในการจัดการศพเมื่อได้รับการร้องขอจากญาติหรือผู้เกี่ยวข้อง ความเคลื่อนไหวนี้แสดงให้เห็นถึงความพร้อมขององค์กรศาสนาในการสนับสนุนหลักศาสนกิจในภาวะวิกฤต

หลักการศาสนาอิสลามในภาวะภัยพิบัติ: ความจำเป็นและความเร่งด่วน

1. ความจำเป็นในการเร่งรีบ (หลักการศาสนา)
ซุนนะฮ์ของท่านนบีมุฮัมมัด (ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม) เน้นย้ำให้ เร่งรีบในการฝังศพ (ญะนาซะฮ์) เพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้เสียชีวิต

ท่านนบีกล่าวว่า: “จงเร่งรีบในการดำเนินการกับญะนาซะฮ์ (ศพ); หากศพนั้นเป็นคนดี ก็เป็นการนำความดีไปสู่เขาอย่างรวดเร็ว…”
(บันทึกโดยอัลบุคอรีย์และมุสลิม)

2. นิติศาสตร์อิสลามและภาวะฉุกเฉิน (ฟิกฮ์)
นักนิติศาสตร์มุสลิมร่วมสมัย (เช่น เชคยูซุฟ อัล-เกาะเราะฎอวีย์) ยึดหลักว่า “ความจำเป็นทำให้สิ่งที่ต้องห้ามเป็นที่อนุญาต” ซึ่งนำไปใช้ในกรณีพิธีศพช่วงภัยพิบัติได้ เช่น

• กรณีไม่สามารถอาบน้ำศพ (ฆุซลฺ): อนุญาตให้ใช้ ตะยัมมุม แทน
• กรณีไม่สามารถห่อศพได้สมบูรณ์: อนุญาตให้ห่อเพียงปกปิดเอาเราะฮ์
• กรณีจำเป็นสูงสุด: อนุญาตให้ ฝังศพหลายศพในหลุมเดียวกัน

การบูรณาการหลักชะรีอะฮ์เข้ากับกฎหมายและสาธารณสุขไทย

ภัยพิบัติก่อให้เกิดทั้งปัญหาแพทย์ นิติเวช และกฎหมาย จึงต้องมีการประนีประนอมให้สอดคล้องกับหลักชะรีอะฮ์และกฎหมายไทย

ข้อเสนอแนะสำหรับการปฏิบัติงานในหาดใหญ่

• ระเบียบคัดแยกสองทาง: จำแนกศพเบื้องต้น (มุสลิม/ไม่ใช่มุสลิม) เพื่อส่งต่อหน่วยที่รับผิดชอบได้ทันที
• ศูนย์สนับสนุนอิสลามแบบบูรณาการ: มี OPC ดำเนินการโดยผู้เชี่ยวชาญมุสลิม เช่น อิหม่าม อาสาสมัครอาบน้ำศพ
• การอำนวยความสะดวกด้านกฎหมาย: เร่งออกใบอนุญาตการฝังศพและลดขั้นตอนราชการที่ไม่จำเป็น

สรุป

     การบูรณาการหลักชะรีอะฮ์อิสลามเข้ากับระเบียบปฏิบัติในการจัดการภัยพิบัติ เช่นกรณีของกอจ.สงขลา เป็นความจำเป็นด้านมนุษยธรรมและสาธารณสุข ความสมดุลระหว่าง ความรวดเร็วในการฝังศพตามหลักศาสนา และ การบันทึกข้อมูลทางกฎหมายที่เพียงพอ คือกุญแจสำคัญในการรักษาศักดิ์ศรีของผู้เสียชีวิต เยียวยาจิตใจครอบครัว และปกป้องสุขภาพของสังคมในภาวะวิกฤต

 1,854 total views,  14 views today