สติ สิทธิ และศักดิ์ศรี: เมื่อการเหยียดไม่ใช่เรื่องล้อเล่นในโลกดิจิทัล “สองกรณีศึกษาล่าสุด จากอาจารย์ดังนิด้ากับดาราดัง โดม”

     ในยุคที่โซเชียลมีเดียเป็นดาบสองคม วาทกรรมที่สร้างความเกลียดชัง (Hate Speech) มักถูกผลิตซ้ำภายใต้คำว่า “รู้เท่าไม่ถึงการณ์” หรือ “อุดมการณ์ที่ต่างกัน” กรณีของบุคลากรจาก NIDA ที่พาดพิงชาติกำเนิดของ ไอซ์-รักชนก และการคอมเมนต์ไม่เหมาะสมของ โดม ปกรณ์ ลัม ต่อบุตรสาวของคุณหญิงสุดารัตน์ เป็นบทเรียนสำคัญที่กระตุกสติสังคมว่า ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์นั้น “แตะต้องไม่ได้”

อธิบาย: เมื่อความคุ้นชินทำลายขอบเขต

• กรณี NIDA: การใช้ถ้อยคำดูหมิ่นอาชีพพ่อแม่หรือชาติกำเนิด เพื่อโจมตีตัวตนผู้อื่นทางการเมือง คือความบิดเบี้ยวของเสรีภาพ การใช้ “บาดแผล” ของคนอื่นเป็นอาวุธ ไม่เพียงแต่ทำลายคู่สนทนา แต่ยังลดทอนคุณค่าของตัวผู้พูดและสถาบันต้นสังกัดเองด้วย

• กรณี โดม ปกรณ์ ลัม: แม้จะมีการออกมาขอโทษอย่างจริงใจภายหลัง แต่เหตุการณ์นี้สะท้อนวัฒนธรรมการมองคนเป็นวัตถุ (Objectification) ที่ความคึกคะนองในวงเหล้าหรือความสนิทสนมกับเจ้าของเพจ ทำให้เราลืมไปว่า “คนในรูป” มีชีวิต มีครอบครัว และมีเกียรติยศที่ต้องได้รับความเคารพ

อภิปราย: มุมมองเชิงหลักการอิสลาม
เรื่องดังกล่าวมิใช่ผิดในแง่กฎหมายที่ประกาศวันนี้ ต่างประเทศที่ประกาศใช้มาก่อนหน้านี้ ในทางกลับกันคุณค่าทางจริยธรรมสากลก็รับไม่ได้ ยิ่งในทางศาสนาอิสลาม การรักษากิตติยศและศักดิ์ศรีของผู้อื่นถือเป็น “หน้าที่” ไม่ใช่เพียง “ทางเลือก” โดยมีหลักการที่สอดคล้องกับกรณีเหล่านี้ดังนี้:

• การห้ามดูหมิ่นเหยียดหยาม: อัลกุรอานระบุชัดเจนว่า “โอ้ศรัทธาชนทั้งหลาย! กลุ่มชนหนึ่งอย่าได้ดูถูกเหยียดหยามอีกกลุ่มชนหนึ่ง บางทีกลุ่มชนที่ถูกเหยียดหยามนั้นอาจจะดีกว่ากลุ่มชนที่เหยียดหยาม…” (อัลหุญุรอต: 11) การเหยียดชาติกำเนิดหรือฐานะจึงเป็นสิ่งที่ค้านต่อจริยธรรมสากล

• ความรับผิดชอบต่อคำพูด: ทุกถ้อยคำที่ถูกกล่าวออกไปจะถูกบันทึกและต้องได้รับการตอบแทน สอดคล้องกับหลักการที่ว่า “คำพูดคือการกระทำ” แม้จะเป็นการพูดเล่นในขณะ “กึ่ม” หรือไม่รู้ตัว แต่ผลกระทบที่เกิดกับผู้อื่นนั้นเป็นความจริงที่ต้องรับผิดชอบ

• การป้องกันเกียรติยศของสตรี: อิสลามให้ความสำคัญกับการให้เกียรติสตรีและห้ามการใส่ร้ายหรือการพูดจาแทะโลม (ฟิตนะฮ์) การคอมเมนต์เชิงลบต่อสตรีจึงถือเป็นการละเมิดสิทธิส่วนบุคคลอย่างร้ายแรง

สรุป: มองคนให้เห็นคน
ไม่ว่าคุณจะเป็นปัญญาชนในสถาบันการศึกษา หรือดาราผู้มีชื่อเสียง “พื้นที่ปลอดภัย” ของผู้อื่นคือเขตหวงห้าม

• เสรีภาพ ต้องมาพร้อมกับ ความรับผิดชอบ

• ความเห็นต่าง ต้องไม่นำไปสู่ ความเกลียดชัง

• การล้อเล่น ต้องไม่ตั้งอยู่บน คราบน้ำตา ของคนอื่น
  หัวใจสำคัญของการอยู่ร่วมกันในสังคมคือการกลับไปสู่พื้นฐานที่เรียบง่ายที่สุด คือการเคารพในความเป็นมนุษย์ที่เท่าเทียมกัน ไม่ว่าเขาจะเป็นใครหรือมาจากไหนก็ตาม